‘Met dit boek over Nelleke wil ik ons verhaal vertellen’

25 maart 2023, 06:55 Mensen Tips van de redactie

SCHERPENZEEL Over de ziekte, het overlijden en het verlies van zijn vrouw Nelleke schreef Henk Geurtsen een aangrijpend boek. Ze stierf in december 2021, nadat acht weken daarvoor werd vastgesteld dat ze ongeneeslijk ziek was. ,,De aanleiding was verschrikkelijk en toch was het een mooie tijd.’’

Henk Geurtsen (64) zegt dat hij met een warm gevoel terugdenkt aan de tijd waarin duidelijk was dat zijn vrouw Nelleke niet meer zou genezen. Tegelijkertijd wil hij er geen misverstand over laten bestaan dat het allesbehalve alleen maar mooi was. ,,Het was een zware en turbulente periode met veel verdriet. Het fijne was dat we er met elkaar toe in staat waren om er iets moois van te maken. We konden zelfs in die tijd samen van het leven genieten, en dat hebben we met volle teugen gedaan. ‘Vier het leven’ was ons motto.’’

In zijn boek ‘Nelleke; dagboek van een heftig en inspirerend levenseinde’ beschrijft Geurtsen dat Nelleke en hij de regie hebben weten te behouden. ,,Dat je de regie houdt binnen de gegeven situatie’’, vult hij aan. ,,Het gaat niet om de maakbaarheid van het leven, totaal niet. Op de dingen waarmee je wordt geconfronteerd, heb je juist geen invloed. Het gaat erom dat je in die situatie je eigen keuzes maakt, waarbij we goed hebben geluisterd naar adviezen van de artsen. Je neemt op basis daarvan zelf beslissingen, doet wat je vindt passen bij de situatie.’’

Als voorbeeld noemt hij het besluit van Nelleke om de chemotherapie na één behandeling stop te zetten. ,,Op dat moment hebben we ons afgevraagd wat verdere behandeling toe zou voegen, gezien het grote risico van veel bijwerkingen. Als de artsen zouden hebben aangegeven dat er een kans was op herstel, dan was het heel anders geweest. Het ging om de kwaliteit van haar leven.’’

Het mooiste vind ik dat ik de mantelzorgrol heb kunnen en mogen vervullen, dat is iets heel waardevols

IN MIJN HART

Henk Geurtsen werd in 1958 geboren en groeide op in Ederveen, als tweede van vier kinderen. Zijn vader was boer. Later verhuisde hij naar Veenendaal en Baarn. Hij leerde in 1983, zoals hij in zijn boek beschrijft, Nelleke kennen. Ze kochten in 1991 samen een huis in Scherpenzeel, waar hij nog altijd woont.

,,Mijn ouders kwamen uit een reformatorisch gezin, maar ze hadden de kerk vaarwel gezegd. Ik ben wel naar een christelijke school gegaan, maar niet religieus opgevoed. Ik heb respect voor mensen met een religie. Respect is wat mij betreft een belangrijk sleutelwoord.’’ In een leven na de dood gelooft hij niet. ,,Ik denk niet dat er dan nog iets is, behalve een gevoel in mijn hart. Nelleke is veel in mijn gedachten. Er zijn van die situaties waarin ik denk: ‘dit past precies bij Nelleke’ of ‘dat juist niet’. Maar het is niet zo, dat ik na haar overlijden het idee heb dat ze ergens nog de hand in heeft. Ik kan me er wel van alles bij voorstellen dat je troost krijgt uit het geloof als je wel religieus bent, maar ik heb dat geloof niet. En ik heb niet het gevoel dat ik iets mis.’’ Nelleke en Henk hebben twee kinderen. Hun dochter Moniek woont met haar man George en hun twee kinderen in Nederland, en zoon Joost en zijn vrouw Esther, met sinds oktober vorig jaar ook een kind, wonen in Australië. 

BROK IN KEEL

Nelleke en Henk kregen in oktober 2021 na onderzoek in Ziekenhuis Gelderse Vallei te horen dat ze longkanker had met uitzaaiingen in de lever en hersenen en dat het ongeneeslijk was. Hoe snel het proces zou verlopen, was niet te voorspellen, maar al snel bleek dat ze hard achteruit ging. 

(Lees verder onder de foto)

Henk en Nelleke, een maand voor haar overlijden. - Vakfotografie Westerduin

Op mijn vraag wat Henk het moeilijkste moment vond tijdens de ziekte van Nelleke reageert hij direct en heel beslist: ,,Het feit dat Joost en Esther niet naar Nederland konden komen. Ik krijg nu ook een brok in mijn keel’’, zegt hij en hij neemt een slok thee. Zijn zoon en schoondochter hadden het na veel gedoe voor elkaar gekregen om naar Nederland te mogen komen. Maar twee dagen voor hun vertrek en toen ze hun koffers al grotendeels hadden ingepakt, in een tijd van lockdowns en reisbeperkingen, kwam de omikron-variant van het coronavirus opzetten, waardoor overal in de wereld veel versoepelingen werden teruggedraaid. Landen sloten de grenzen opnieuw, ook Australië stond op het punt om dat te doen. ,,Joost en Esther zouden waarschijnlijk nog wel naar Nederland kunnen komen, maar het was zeer de vraag of ze dan zes weken later Australië weer in zouden kunnen. Doordat Australië al eerder de grenzen had gesloten, hebben duizenden Australiërs een jaar of langer in het buitenland vastgezeten. Dat was voor onze zoon en schoondochter niet te doen, want dan zouden ze hun hele toekomst te grabbel gooien. Daarom hebben we gezamenlijk besloten dat ze niet naar Nederland zouden komen. Als je me vraagt wat het lastigste was in die tijd, dan was dit veruit het zwaarste moment. Het moment waarop we op 20 oktober hoorden dat Nelleke een ongeneeslijke vorm van kanker had kwam aan als een mokerslag, maar dit heeft er nog erger ingehakt. Ondanks dat zijn we in staat geweest om er op een digitale manier een positieve invulling aan te geven.’’

MANTELZORGER

Over het mooiste moment moet hij even nadenken, omdat er veel mooie momenten waren in die tijd van afscheid. Even later in het gesprek komt hij erop terug. ,,Het mooiste vind ik dat ik de mantelzorgrol heb kunnen en mogen vervullen, dat is iets heel waardevols.’’ Henk Geurtsen begeleidt en ondersteunt met zijn bedrijf Experts in Flex uitzendorganisaties, vooral op het gebied van wet- en regelgeving. Als zelfstandige had hij de vrijheid om een paar maanden vrij nemen. En, niet onbelangrijk, hij was gezond. ,,In mijn boek heb ik beschreven dat ik kort na de diagnose van de kanker pijn in mijn arm en schouder voelde. Er ontstond een doemscenario tussen mijn oren. Het zou me toch niet gebeuren dat ik ook ziek werd? Op dat moment maakte ik me echt zorgen om mijn mantelzorgrol, maar er bleek gelukkig niets bijzonders aan de hand te zijn.’’ 

Hij gunt het iedere partner om in zo’n situatie er zoveel als mogelijk te kunnen zijn als mantelzorger. ,,Als je de kans krijgt en je het je kunt veroorloven. Ik heb dat kunnen doen met praktische steun van mijn dochter en schoonzoon in Nederland en op afstand van mijn zoon en schoondochter.’’ 

INSPIREREN

Tijdens het schrijven kreeg hij van anderen enkele keren de vraag of hij in zijn boek ook tips op zou nemen. ,,Dat heb ik bewust niet gedaan. Ik wil met dit boek ons verhaal vertellen. Hoe het ziekteproces is verlopen en hoe wij met de situatie zijn omgegaan. Ik denk niet dat er zoiets als de tien gouden tips bestaat. De manier waarop je ermee om wilt en kunt gaan, is iets heel persoonlijks. Ik hoop dat mensen, als ze het boek hebben gelezen, gaan nadenken en er met elkaar over praten, hoe ze zelf met een komend verlies zouden willen omgaan. Mijn missie is om hier aandacht aan te blijven schenken, onder andere door het geven van lezingen. Ik zie dit boek niet als een eindstation maar meer als een begin van iets. Ik zal me er voor in blijven zetten om onze positieve beleving op allerlei manieren uit te dragen, in de hoop dat ik anderen daarmee kan inspireren.’’ Henk sluit het boek af met: ‘Het moeten meemaken van het overlijden van een naaste, dat gun ik niemand, maar het beleven ervan zoals wij hebben gedaan, dat gun ik iedereen’.

Nelleke heeft tijdens haar ziekte besloten om haar overlijden zelf te bepalen. Ze heeft gekozen voor euthanasie, en wel op 14 december 2021. ,,Ze ging lichamelijk zo hard achteruit’’, blikt Henk terug. ,,De pijn was behoorlijk onder controle, ze kreeg heel zware medicijnen, een dosis waarbij het weinig nut had om verder te verhogen. Ze was nog helder van geest en zei: het is genoeg geweest zo, want ze wilde geen kasplantje worden, met heel veel pijn. Met medicijnen zou ze nog wel een aantal dagen extra hebben kunnen leven, maar zeker geen maanden.’’

Na het overlijden van Nelleke kreeg Henk veel WhatsApp-berichten. ,,Naast het overbrengen van de condoleances zat er een duidelijke rode draad in de berichten: wat hebben jullie dit mooi, krachtig en positief gedaan. De manier waarop we die laatste acht weken met elkaar hebben beleefd, verliepen eigenlijk zoals we gewend waren dat te doen, positief en vooral oplossingsgericht, alleen deze keer in een rollercoaster en in een heel slechte film. Ik raakte er vrijwel direct van overtuigd dat ik iets met onze positieve beleving wilde doen, maar ik wist in eerste instantie nog niet hoe.”

Henk is in januari vorig jaar naar Curaçao gegaan, om daar een paar weken tot rust te komen. ,,Mijn accu was compleet leeg.” Terwijl hij op Curaçao op het strand lag, nam hij het besluit om een boek te gaan schrijven. Hij pakte ter plekke zijn iPad en is begonnen.

,,Het is me heel goed gelukt om alleen verder te gaan’’, zegt hij. ,,Mede doordat we dit met elkaar op een positieve manier hebben afgerond. Dat is een krachtige basis om alleen door te gaan, al heb ik uiteraard nog mijn emotionele momenten. Ik kan er door de mooie manier waarop we de ziekteperiode hebben beleefd vaak met een glimlach op mijn gezicht aan terugdenken, ook al is de aanleiding verschrikkelijk.’’

In het boek beschrijft Henk niet alleen de ziekteperiode, maar ook hoe hij daarna het leven heeft opgepakt. Het boek is onlangs bij de Rabobank in Barneveld, in aanwezigheid van bijna honderd genodigden, gepresenteerd. Hij heeft het eerste exemplaar officieel overhandigd aan voormalig Journaal-presentatrice en D66-Kamerlid Pia Dijkstra. ,,Ik kende haar niet persoonlijk. Een zakenrelatie legde het contact in politiek Den Haag en fungeerde als kruiwagen.’’

(Lees verder onder de foto)

Henk Geurtsen overhandigt zijn boek aan Pia Dijkstra. - Jochem Eerden

Henk is in hun huis blijven wonen. ,,Scherpenzeel is een lekker rustig dorp. De basisvoorzieningen zijn er. En ik ben geen stadsmens. Af en toe een keer naar de stad vind ik leuk, maar na een paar dagen vind ik het fijn dat ik dan de rust weer kan opzoeken. Ik zou niet in de stad willen wonen. Geef mij maar de vrijheid en ruimte, zoals hier in Scherpenzeel.’’ Hij zat tien jaar op tennis bij Tennisvereniging De Bree. Zijn vrouw en dochter waren besmet met het ‘paardenvirus’. Toen hij begon te mennen met hun paard, sloeg dat bij hem ook toe en is hij gestopt met tennissen.

Het boek ‘Nelleke; dagboek van een heftig en inspirerend levenseinde’ van Henk Geurtsen is bij alle online boekleveranciers te koop en ook bij diverse boekwinkels, voor 22,95 euro of voor 9,99 euro als E-book. Informatie over het boek is ook te lezen op de website van de uitgever: futurouitgevers.nl/portfolio-item/nelleke.

Henk van IJken